آب
منابع آب آبیاری را می توان به دو دسته آبهای سطحی مانند آب رودخانه، چشمه و آبهای زیرزمینی مانند آب چاه های عمیق و نیمه عمیق تقسیم بندی کرد هدف از نمونه گیری به دست آوردن قسمت کوچکی از آب است که نمایانگر خصوصیات واقعی منبع اصلی باشد و مهمترین عوامل برای رسیدن به این مقصود به شرح زیر میباشد:
گزینش ظرف مناسب، نقاط نمونه گیری، زمان نمونه گیری و تناوب نمونه گیری، حجم مناسب، و حفظ ترکیب نمونه تا زمان انجام ازمایش
ویژگی های ظرف نمونه برداری آب
به طورکلی ظروف از جنس پلی اتیلن (بلاستیک خشک)، بطری های شیشه ای و بور سیلیکاتی برای نمونه برداری به منظور اندازه گیری ویژگی های فیزیکی و شیمیایی در آب مناسب هستند. اکثر مواد بی اثر شیمیایی مانند پلی تترافلوئوراتیلن (PTFE) پیشنهاد می شود، اما برای کاربری های متداول بسیار گران هستند. بطری های با درپوش پیچی، دهانه باریک و یا دهانه گشاد باید با سرپوشهای پلاستیکی بی اثر یا سرپوشهای با پایه شیشه ای همراه باشند. همچنین برای جلوگیری از سرریزشدن و یا آلودگی نمونه، باید ازیک سرپوش که در ساختار آن از یک کلاهک استفاده شده است، استفاده کرد.
چنانچه اندازه گیری سدیم، قلیائیت کل، کلراید، هدایت ویژه، مواد عامل سختی و pH در آب مد نظر باشد، ظرف از جنس پلی اتیلنی با فشردگی بالا پیشهاد میشود.
نقاط نمونه برداری
آبهای سطحی
به طور کلی در آب های سطحی تشریح محل دقیق برای نمونه برداری امکان ندارد و هنگاهی که آب یک آب های طوری مخلوط شود که به صورت تقریبا یک نواخت در آید نمونه ای که از هر نقطه از مقطع عرضی برداشته شود مناسب است اما در مورد آب های سطحی بزرگ به تعداد نمونه بیشتری احتیاج است و معمولا این نمونه ها در عرض و عمق مختلف یک سطح مقطع در هر محلی برداشته می شود. برای گزینش مناسب نقاط نمونه برداری لازم است از نمونه گیری از ناحیه هایی که معرف منبع اصلی نمی باشند مانند مناطق ورودی جریان های کوچک آب، مناطق راکد آب و مناطق ساحلی که دارای تغییرات شدید است خودداری کرد مگر درصورتی که تعیین اثر وضعیت و شرایط محلی چنین نقاط جزئی از برنامه نمونه گیری باشد.
آبهای زیرزمینی
دستورالعمل نمونه‌برداري از آبهای زیرزمینی
-برای نمونه‌برداري از آب بايد از يك ظرف پلاستيكي استفاده شود. حدود 120 تا 240 ميلي‌متر آب از منبع اصلی داخل ظرف نمونه برداری ریخته شود.
-در صورتي كه ظرف نمونه برداری خيلي بزرگ باشد به دلیل ورود هوا داخل نمونه، احتمال رسوب كربنات كلسيم (CaCO3) وجود دارد.
-قبل از برداشتن نمونه آب از يك چاه، اجازه دهيد كه پمپ آب حداقل به مدت 30 دقيقه كار كند.
باید یک بطری تمیز را انتخاب نموده و پس از چند بار شستن با آب موردنظر، اقدام به نمونه گیری کنید.
زمان و تناوب نمونه گیری
آبی که به طور مداوم و یا منقطع مورد تصفیه قرار میگیرد باید با چنان زمان تناوبی نمونه گیری انجام شود که کنترل لازم تامین گردد و زمان تناوب بین نمونه ها بستگی به سرعتی دارد که ویژگی های بحرانی آب در حال تغییر است.
حجم مناسب
حجمی حداقل برابر دو لیتر بردارید (اگرچه 4 لیتر ارجحیت دارد).
حجم نمونه برای آنالیزهای باکتریلوژیکی آب بستگی زیادی به تراکم باکتریها در آب دارد و نمونه هایی که تراکم باکتری در آنها زیاد است، رقیق کردن متوالی نمونه الزامی است.
حفظ ترکیب نمونه تا زمان انجام آزمایش
– در صورت امكان، نمونه آب را در همان روزي كه جمع‌آوري شده است جهت تجزيه به آزمایشگاه منتقل كنيد. در غیر این صورت، نمونه را باید در يخچال (دمای حدود 4 درجه سلسیوس) نگهداري كنيد تا شوري آن تغییر نکند.
پرورش ماهی
به مجموعه عملیات آماده سازی استخر و آبگیری، ماهی دارکردن، تغذیه و نگهداری با هدف تولبید و استحصال ماهی جهت عرضه آن به بازار گفته میشود که شامل ماهیان گرم آبی (گستره دمایی 16-30 درجه سیلیسیوس) و سرد آبی (گستره دمایی 9-17درجه سیلیسیوس) می باشد.
نمونه برداری از استخرهای پرورش ماهی
ویژگی های ظرف نمونه برداری آب
ظروف نمونه تا حد امکان از موادی انتخاب شود که میان آن و نمونه آب هیچ ونه واکنشی انجام نشود مانند فولاد زنگ نزن یا پلاستیک. همچنین اثر نور بر موجودات ذره بینی موجود در نمونه ممکن است منجر به واکنشهای شیمیایی نامطلوب شود.
دستورالعمل نمونه برداری از استخرهای برورش ماهی
انتخاب روش نمونه برداری بستگی به اهداف برنامه نمونه برداری دارد. نمونه هایی که با اهداف خاص یا با اهداف کنترل کیفیت برداشت میشوند در بیشتر موارد نمونه های نقطه ای هستند. نمونه برداری از آب استخرهای پرورش ماهی باید به صورت لحظه ای و از نقطه ای که دارای آب جاری است نمونه گرفته شود.
سپس با نصب یک برچسب تمام مشخصات موردنظر از قبیل نام کشاورز، نام منطقه، تاریخ، نوع کشت و … را مشخص کرده و به آزمایشگاه ارسال نمود.
