دستورالعمل نمونه برداری از آب

آب

منابع آب آبیاری را می توان به دو دسته آب­های سطحی مانند آب رودخانه، چشمه و آب­های زیرزمینی مانند آب چاه­ های عمیق و نیمه عمیق  تقسیم بندی کرد هدف از نمونه­ گیری به­ دست آوردن قسمت کوچکی از آب است که نمایان­گر خصوصیات واقعی منبع اصلی باشد و مهم­ترین عوامل برای رسیدن به این مقصود به شرح زیر می­باشد:

گزینش ظرف مناسب، نقاط نمونه­ گیری، زمان نمونه­ گیری و تناوب نمونه­ گیری، حجم مناسب، و حفظ ترکیب نمونه تا زمان انجام ازمایش

ویژگی­ های ظرف نمونه­ برداری آب

به­ طورکلی ظروف از جنس پلی اتیلن (بلاستیک خشک)، بطری ­های شیشه­ ای و بور سیلیکاتی برای نمونه ­­برداری به ­منظور اندازه­ گیری ویژگی­ های فیزیکی و شیمیایی در آب مناسب هستند. اکثر مواد بی اثر شیمیایی مانند پلی تترافلوئوراتیلن (PTFE) پیشنهاد می­ شود، اما برای کاربری­ های متداول بسیار گران هستند. بطری­ های با درپوش پیچی، دهانه باریک و یا دهانه گشاد باید با سرپوش­های پلاستیکی بی اثر یا سرپوش­های با پایه شیشه ­ای همراه باشند. همچنین برای جلوگیری از سرریزشدن و یا آلودگی نمونه، باید ازیک سرپوش که در ساختار آن از یک کلاهک استفاده شده است، استفاده کرد.

چنانچه اندازه­ گیری سدیم، قلیائیت کل، کلراید، هدایت ویژه، مواد عامل سختی و pH در آب مد نظر باشد، ظرف از جنس پلی اتیلنی با فشردگی بالا پیشهاد می­شود.

نقاط نمونه­ برداری

آب­های سطحی

به­ طور کلی در آب های سطحی تشریح محل دقیق برای نمونه ­برداری امکان ندارد و هنگاهی که آب یک آب های طوری مخلوط شود که به­ صورت تقریبا یک نواخت در آید نمونه­ ای که از هر نقطه از مقطع عرضی برداشته شود مناسب است اما در مورد آب های سطحی بزرگ به تعداد نمونه بیشتری احتیاج است و معمولا این نمونه­ ها در عرض و عمق مختلف یک سطح مقطع در هر محلی برداشته می­ شود. برای گزینش مناسب نقاط نمونه­ برداری لازم است از نمونه­ گیری از ناحیه ­هایی که معرف منبع اصلی نمی ­باشند مانند مناطق ورودی جریان­ های کوچک آب، مناطق راکد آب و مناطق ساحلی که دارای تغییرات شدید است خودداری کرد مگر درصورتی ­که  تعیین اثر وضعیت و شرایط محلی چنین نقاط جزئی از برنامه نمونه­ گیری باشد.

آب­های زیرزمینی

دستورالعمل نمونه‌برداري از آب­های زیرزمینی

-برای نمونه‌برداري از آب بايد از يك ظرف پلاستيكي استفاده ‌شود. حدود 120 تا 240 ميلي‌متر آب از منبع اصلی داخل ظرف نمونه­ برداری ریخته شود.

-در صورتي كه ظرف نمونه­ برداری خيلي بزرگ باشد به دلیل ورود هوا داخل نمونه، احتمال رسوب كربنات كلسيم (CaCO3) وجود دارد.

-قبل از برداشتن نمونه آب از يك چاه، اجازه دهيد كه پمپ آب حداقل به مدت 30 دقيقه كار كند.

باید یک بطری تمیز را انتخاب نموده و پس از چند بار شستن با آب موردنظر، اقدام به نمونه­ گیری کنید.

زمان و تناوب نمونه­ گیری

آبی که به ­طور مداوم و یا منقطع مورد تصفیه قرار می­گیرد باید با چنان زمان تناوبی نمونه­ گیری انجام شود که کنترل لازم تامین گردد و زمان تناوب بین نمونه ­ها بستگی به سرعتی دارد که ویژگی­ های بحرانی آب در حال تغییر است.

حجم مناسب

حجمی حداقل برابر دو لیتر بردارید (اگرچه 4 لیتر ارجحیت دارد).

حجم نمونه برای آنالیزهای باکتریلوژیکی آب بستگی زیادی به تراکم باکتری­ها در آب دارد و نمونه­ هایی که تراکم باکتری در آن­ها زیاد است، رقیق­ کردن متوالی نمونه الزامی است.

حفظ ترکیب نمونه تا زمان انجام آزمایش

– در صورت امكان، نمونه آب را در همان روزي كه جمع‌آوري شده است جهت تجزيه‌ به آزمایشگاه منتقل كنيد. در غیر این صورت، نمونه را باید در يخچال (دمای حدود 4 درجه سلسیوس) نگهداري كنيد تا شوري آن تغییر نکند.

پرورش ماهی

به مجموعه عملیات آماده­ سازی استخر و آبگیری، ماهی­ دارکردن، تغذیه و نگهداری با هدف تولبید و استحصال ماهی جهت عرضه آن به بازار گفته می­شود که شامل ماهیان گرم آبی (گستره دمایی 16-30 درجه سیلیسیوس) و سرد آبی (گستره دمایی 9-17درجه سیلیسیوس) می­ باشد.

نمونه­ برداری از استخرهای پرورش ماهی

ویژگی­ های ظرف نمونه­ برداری آب

ظروف نمونه تا حد امکان از موادی انتخاب شود که میان آن و نمونه آب هیچ ونه واکنشی انجام نشود مانند فولاد زنگ نزن یا پلاستیک. همچنین اثر نور بر موجودات ذره ­بینی موجود در نمونه ممکن است منجر به واکنش­های شیمیایی نامطلوب شود.

دستورالعمل نمونه ­برداری از استخرهای برورش ماهی

انتخاب روش نمونه­ برداری بستگی به اهداف برنامه نمونه­ برداری دارد. نمونه­ هایی که با اهداف خاص یا با اهداف کنترل کیفیت برداشت می­شوند در بیشتر موارد نمونه­ های نقطه­ ای هستند. نمونه­ برداری از آب استخرهای پرورش ماهی باید به صورت لحظه ای و از نقطه ای که دارای آب جاری است نمونه گرفته شود.

سپس با نصب یک برچسب تمام مشخصات موردنظر از قبیل نام کشاورز، نام منطقه، تاریخ، نوع کشت و را مشخص کرده و به آزمایشگاه ارسال نمود.